Hyperventilatie

Wat is hyperventilatie?

Mensen hebben een onbewuste, natuurlijke manier van ademen, die past bij de situatie van dat moment. Bij ontspanning hebben we een diepe, regelmatige ademhaling en bij angst of zenuwen hebben we een hogere en snellere manier van ademen. Dit stelt ons lichaam in staat alert en adequaat te reageren op een spannende situatie.

Hyper (te veel) ventilatie (ademen) betekent te veel ademen. Hyperventilatie is geen ziekte, het is een reactie van het lichaam op angst, stress, psychische druk, zorgen, (zakelijke) ongerustheid, overmatige inspanning, benauwdheid of emoties. Kenmerkend voor hyperventilatie is gespannenheid, benauwdheid en de angst die daarmee samengaat.

Tijdens het ademen, ademen we zuurstof (O2) in en koolstofdioxide (CO2) uit. Wanneer u gespannen ademhaalt, ademt u sneller uit, waardoor de CO2- waarde in het bloed daalt, wat kan leiden tot diverse klachten zoals benauwdheid, hartkloppingen, (spier)pijn op de borst, misselijkheid en duizeligheid. Hyperventilatie is beangstigend, het voelt alsof u onvoldoende zuurstof binnen krijgt.

Wanneer de spanning is gezakt, zal de ademhaling vanzelf weer verdiepen en vertragen. Bij hyperventilatie blijft deze snellere, oppervlakkige manier van ademen aanhouden, terwijl het op dat moment niet nodig is. Waardoor er teveel zuurstof via de longen in het bloed komt. Het lichaam reageert hierop door verschillende maatregelen te nemen bijvoorbeeld door de bloedvaten sterk te vernauwen. Dit leidt tot allerlei lichamelijke reacties zoals hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, hartkloppingen en angst.

Gevoelens van boosheid, teleurstelling, verdriet en angst, bijvoorbeeld door problemen op het werk of in de relatie, in het ouderschap of door stress en overbelasting, kunnen de oorzaak zijn van hyperventilatie. Ook onverwerkte emoties uit het verleden kunnen deze hyperventilatie klachten veroorzaken.

Twee vormen van hyperventilatie
Hyperventilatie bestaat in twee vormen.  Bij acute hyperventilatie is er sprake van een onverwachte hyperventilatieaanval, waarbij de ademhaling hoorbaar versnelt en niet meer onder controle te houden is. Het hart gaat sneller kloppen, men gaat transpireren en bleek worden. Er ontstaat angst, dat er iets ernstigs gaande is, bijvoorbeeld dat je een hartaanval krijgt. Handen en voeten kunnen gaan tintelen, je kunt een droge mond krijgen, duizelig worden, wazig zien en dreigen flauw te vallen. Paniek overheerst op dat moment. Na verloop van tijd houdt het vanzelf op. Daarna ben je vaak heel moe.

Er kan angst ontstaan voor herhaling. Wanneer de situatie waarin de aanval optrad zich later herhaalt, kan de gedachte aan die angst en paniek opnieuw leiden tot klachten.

De andere vorm van hyperventilatie, die veel vaker voorkomt, maar die veel minder goed te herkennen is, is chronische hyperventilatie. Zo kunnen mensen in een chronisch patroon van hyperventileren, angst- en paniekgevoelens terechtkomen: het zogenaamde hyperventilatiesyndroom of gegeneraliseerde angstsyndroom. Bij chronische hyperventilatie hyperventileert u als het ware voortdurend, zonder dat er merkbaar snel of veel geademd wordt. Chronische hyperventilatie wordt gekenmerkt door vage klachten, die echter constant aanwezig kunnen zijn. Naarmate u zich meer bewust wordt van uw hyperventilatie, verergeren de symptomen en wordt de kans op een aanval groter. Het woord ‘chronisch’ betekent ‘voortdurend aanwezig’, er wordt niet mee bedoeld dat de klachten niet zullen overgaan.
Je kunt hierbij niet spreken van aanvallen. Maar er zijn constant aanwezige vage klachten, omdat je bijna de hele dag onbewust te snel en oppervlakkig aan het ademen bent. Met alle gevolgen van dien; chronische vermoeidheid, hoofdpijn, angsten, gevoel van zweverigheid en duizeligheid etc.

De behandeling van hyperventilatie bij e praktijk van Marja Boerefijnbestaat o.a. uit 

• Ademhalingsoefeningen om de ademtechniek te verbeteren;
• Informatie en inzicht te geven in de oorzaak en symptomen van hyperventilatie, angst- en spanningsklachten;
• Het aanleren van strategieën om hyperventilatie, angst of spanning te stoppen;
• Het verminderen van spanning door ontspanningsoefeningen.
• het verminderen van de angst (voor een aanval) 

In onderstaand filmpje wordt kort het ontstaan van hyperventilatie uitgelegd.