Je bekijkt nu fibromyalgie

fibromyalgie

Fribromyalgie

Over de aandoening fibromyalgie bestaat veel onduidelijkheid. Ondanks het feit dat er al 20 jaar diagnostische criteria voor fibromyalgie bestaan, is er nog geen eenstemmigheid over de oorzaken van fibromyalgie. Wel bestaan er diverse theorieën die het klachtenbeeld zouden kunnen verklaren. Klachten zijn o.a. pijn, stijfheid, vermoeidheid en soms stemmingswisselingen. Hieronder volgt een uiteenzetting van de actuele belangrijkste gegevens over oorzaken,  risicofactoren, diagnostische criteria en behandeling.

Oorzaken

Algemeen wordt aangenomen dat er niet één factor is wat het klachtenbeeld van fibromyalgie kan verklaren, maar dat er sprake is van meerdere factoren die elkaar beïnvloeden. Bij fibromyalgie worden geringe afwijkingen gevonden in de spieren, zenuwen, hersenen en het bloed. Het onderzoek richt zich op veranderingen in autonome dysfunctie, neurotransmitters, hormonen, genetische factoren in combinatie met externe stressvolle gebeurtenissen.

Genetische factoren

In bepaalde families komt fibromyalgie vaker voor. Het vermoeden bestaat dat er sprake is van bepaalde mutaties die de kans op fybromyalgie een volgende generatie vergroten. Omgevingsfactoren, zoals rolpatronen binnen gezinnen, langdurige of heftige negatieve ervaringen, zijn bepalend voor de expressie van genen.

Immuunsysteem

De laatste tijd is er steeds meer aandacht voor de relatie tussen het immuunsysteem en fibromyalgie. Activatie van het immuunsysteem blijkt niet alleen plaats te vinden bij infecties maar ook bij chronische stress, overgewicht, depressie en overtraining. Immuun cellen die bij een infectie, ontsteking of trauma geactiveerd worden, heten pro inflammatoire cytokinen. Deze cytokinen geven signalen aan de hersenen af waardoor er diverse psychologische, gedragsmatige en hormonale reacties optreden. Dit wordt omschreven als de “Sickness Response”, de veranderingen die hierbij optreden passen bij het fibromyalgie beeld. Het klachtenbeeld omvat onder andere vermoeidheid, futloosheid, gedaalde stemming, griepachtig malaisegevoel, verminderde cognitieve functie, verminderde eetlust, veranderingen in slaappatroon, verminderde sociale interactie, verhoogde gevoeligheid voor pijn en depressieve klachten.

Ook de invloed van cortisol op het immuunsysteem is uitgebreid beschreven. Cortisol wordt soms het stresshormoon genoemd omdat het vrijkomt bij elke vorm van stress, zowel fysiek als psychologisch. langdurige stress leidt tot hoge cortisol niveaus die een dempende werking op het immuunsysteem tot gevolg hebben. De hippocampus – een hersengebied dat belangrijk is voor leren, onthouden en navigeren – functioneert normaal gesproken als een soort uitknop voor de stressreactie. Het gebied merkt verhoogde cortisolspiegels op en schroeft daarop de aanmaak van dat hormoon terug. Chronische stress beschadigt echter de hippocampus, waardoor het cortisolniveau hoog blijft, waardoor de hippocampus nog meer beschadigt – een vicieuze cirkel. Wanneer stress nog langer aanhoudt, raakt de cortisol productie op. Het lagere cortisolniveau maakt in eerste instantie dat het lichaam zich minder goed kan voorbereiden op ontstekingsreacties.

In de latere fase ontstaat er een overdrive van het immuunsysteem, het systeem wordt door gebrek aan remmende werking van het cortisol oncontroleerbaar. Op de kleinste veranderingen ontstaan heftige (ontsteking)reacties. Bij fibromyalgie patiënten zien we ook dat kleine veranderingen, lichte stress of andere vormen van bewegen, tot heftige reacties kunnen leiden. Lage cortisol waarden resulteren in het vrijkomen van cytokinen, wat weer leidt tot de “Sickness Response”. De vicieuze cirkel is ontstaan.

Fibromyalgie ontstaat vaak na een periode van stress. Fibromyalgie wordt samen met chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) en prikkelbaar darm syndroom (IBS) gezien als stres gebonden pijn-en uitputtingssyndromen. Het stresssysteem is bedoeld om stabiliteit te bieden gedurende de steeds veranderende omstandigheden en eisen die er aan het leven gesteld worden. Het maakt dat we na een periode van stress weer kunnen herstellen. Als het systeem te lang onder druk komt te staan, gaat het falen met als gevolg diverse ontregelingen. Slecht slapen (het onbewuste blijft ook ’s nachts waakzaam), verminderde eetlust en verminderde aandacht en concentratie zijn veel gehoorde signalen die wijzen op een ontregeld systeem. Bij langdurige overbelasting kan het evenwicht niet behouden worden en zullen organen en functies schade ondervinden. Het is als het ware een eindpunt (ontregeling) na jarenlange overbelasting.

Het neuro-endocrien systeem zorgt voor de afgifte van hormonen uit de hypofyse en hypothalamus, deze hormonen reguleren de functies van bepaalde organen. Diverse onderzoeken beschrijven de verstoringen van neuro- endocriene functies bij fibromyalgie. Bij mensen met fibromyalgie vond men in diverse onderzoeken een te laag serotonine niveau. Serotonine reguleert de controle van de pijn en heeft invloed op de slaap, eetlust en stemmingen. Een laag serotonine gehalte zou kunnen leiden tot slaapproblemen en verhoogde pijngevoeligheid. De afwijkingen in het stelsel van hormoonregulatie zou het zenuwstelsel bovenmatig gevoelig kunnen maken voor prikkels en verklaren waarom mensen met fibromyalgie gevoelig zijn voor aanraken en slecht herstellen na inspanning. Deskundigen zien daarom fibromyalgie meer als een neurologische dan als een reumatische aandoening.

Risicofactoren

Vrouwen hebben 8 tot 9 keer zoveel kans om fibromyalgie te ontwikkelen. In de meeste gevallen vindt diagnostisering plaats tussen de 20 en 50 jaar.            Een naast familielid verhoogt de kans op de diagnose fibromyalgie. Vermoed wordt dat ook bepaalde persoonskenmerken bijdragen aan de ontwikkeling van fibromyalgie. Regelmatig gevonden kenmerken zijn: lage zelfwaarde, passiviteit, slachtofferrol, geïrriteerdheid, vermijding, disfunctioneel omgaan met verlies, afhankelijkheid en hoog gevoeligheid. De kenmerken duiden op de psychologische kwetsbaarheid. Verder spelen slaapproblemen, andere reumatische ziekten, obesitas, menopauze (verlies van oestrogeen), zwakke fysieke conditie, emotionele stress en een trauma na ongeval een rol.

Voor het stellen van de diagnose fibromyalgie moet worden voldaan aan alle drie voorwaarden: 
1) Pijn en andere symptomen zijn op een min of meer gelijkblijvend niveau al gedurende minimaal drie maanden aanwezig. 
2) Er is geen andere ziekte die de pijn verklaart. 
3) De fibromyalgiescore (de optelling van de pijnscore en de symptoomscore) is minimaal 12, de pijnscore is minimaal 3 en de symptoomscore is minimaal 5.

De pijnscore: Er wordt genoteerd in welke 19 gebieden van het lichaam sprake was van pijn gedurende de afgelopen week .

De symptoomscore: Er wordt genoteerd hoe erg het symptoom was gedurende de afgelopen week betreffende moeheid, niet uitgerust ontwaken en moeite met nadenken en concentreren. Deze score biedt de mogelijkheid om de ernst van de klachten aan te duiden. Dit is voor iedere patiënt anders.

Behandeling

Afhankelijk van de bevindingen in de pijnanalyse kan een keuze gemaakt worden uit de behandelonderdelen: leren omgaan met de pijn, herstellen van balans en verbeteren lichaamsbewustwording. Voor veel patiënten geldt dat ze vaak wel meer willen bewegen, maar dat het zo lastig is om een goede vorm te vinden. Bewegen leidt in eerste instantie tot meer pijn. Resultaten laten zien dat kleine stapjes tot een goede verbetering kunnen leiden. Belangrijk is dus een op maat gemaakte aanpak bijvoorbeeld door een therapeut, waarbij iemand zijn dromen en verlangens nastreeft en daarmee de kwaliteit van leven verhoogd.

Geef een reactie